10-тапсырма. Мәтіннен жалғауларды ажыратып, жазылу емлесін түсін.
дір. Көптік, септік, тәуелдік жалғаулары бар сөздерді тауып жаз.
Көшпелілерде мәңгілік өмір – тіршілікті бейнелейтін тұйық ою ба-
янды бақыт, ұзақ өмір белгісі ретінде ер адам киімінің жауырынына,
батырдың қалқанына, ердің қасына, түскиіздің маңдайына салынатын,
Бұл оюды қазақ атасбақа» деп те атайды. Тасбақаны үзақ жасайтыны
үшін, төзімділігі үшін бабаларымыз кие тұтқан. Көне түркінің тасқа-
шау ескерткіштерінің тұғыры тасбақа болатыны сондықтан,
Помогите пожайлуста
дір. Көптік, септік, тәуелдік жалғаулары бар сөздерді тауып жаз.
Көшпелілерде мәңгілік өмір – тіршілікті бейнелейтін тұйық ою ба-
янды бақыт, ұзақ өмір белгісі ретінде ер адам киімінің жауырынына,
батырдың қалқанына, ердің қасына, түскиіздің маңдайына салынатын,
Бұл оюды қазақ атасбақа» деп те атайды. Тасбақаны үзақ жасайтыны
үшін, төзімділігі үшін бабаларымыз кие тұтқан. Көне түркінің тасқа-
шау ескерткіштерінің тұғыры тасбақа болатыны сондықтан,
Помогите пожайлуста
Answers & Comments
Көптік жалғауы (лар, лер, тар, тер, дар, дер):
көшпелі-лер-де, баба-лар-ымыз, ескерткіш-тер-інің
Көптік жалғау — жалғанған сезіне көптік мағына беретін қосымша.
дар/дер л, м, н, ң, ж, з
тар/тер қатаң дауыссыздар + б, в, г, д
лар/лер дауыстылар + й, р, у
Септік жалғауы:
көшпелілер-де (жатыс септік), тіршілік-ті (табыс септік), киімі-нің (ілік септік), жауырыны-на (барыс септік), батыр-дың (ілік), қалқаны-на (барыс), ер-дің (ілік), қасы-на (барыс), түскиіз-дің (ілік), маңдайы-на (барыс), ою-ды (табыс), тасбақа-ны (табыс), түркі-нің (ілік), ескерткіштері-нің (ілік).
Септік жалғау арқылы есімдер сөйлемдегі етістіктермен де, шылау сөздермен де, есімдер өзді-өздері де жалғасып әр алуан қарым-қатынасқа түседі.
Тәуелдік жалғауы:
белгі-сі (3-жақ), киім-і-нің (3-жақ), жауырын-ы-на (3-жақ), қалқан-ы-на (3-жақ), қас-ы-на (3-жақ), маңдай-ы-на (3-жақ), жасайтын-ы (3-жақ), төзімділіг-і (3-жақ), бабалар-ымыз (1-жақ, көпше), ескерткіштер-і-нің (3-жақ), тұғыр-ы (3-жақ), болатын-ы (3-жақ).
Тәуелдік жалғау, әдетте, бір заттың басқа бір затқа тәуелді екенін білдіретін қосымша. Негізінде зат есімге тән қосымша бола тұрса да, зат есім қызметін атқаратын, демек, субстантивтенетін (заттанатын) сөздердің барлығына да жалғана береді.
Жалғаулардың барлығы өзі жалғанған сөзбен бірге жазылады.
#SPJ3