2) Мәтін арқылы автордың не айтқысы келді? Мәтіннің негізгі ойын тұжырымдап жаз. МӘТІН: 1-тапсырма
Мәтінді түсініп оқы.
Мен өзiм түсiнбейтiн сөздi әрқашан көкемнен сұрап аламын. Мұндай сұрақтарыма көкем де ерiнбей жауап бередi. Бiр күнi:
– Көке, Болашақ деген кiм? – деп сұрадым.
– Болашақ – бiздiң туысқанымыз, – дедi ол.
– Туысқан болса, үйiне неге қонақка бармаймыз? Көкем күлдi.
– Барамыз. Ертең түстен кейiн жолдастарынды ертiп кел, мен сендердi Болашақтың ауылына алып барайын, – дедi арқамнан қағып.
Ертесiне балаларды түгел жинап келдім. Оқтай түзу көшемен тауға қарай ызғытып келемiз. Көп ұзамай таудың iшiндегi қалың баққа келдік. Алма, өрiк, түрлi жемiс-жидек тұнып тұр екен.
– Мiне, балалар, Болашақтың ауылына келдiк. Ал, Болашақ осы таудың басында тұрады. Анау тауды бұзып жүрген жұмысшылар Болашақтың үйiне қарай жол салып жатыр. Сол жол бiткенде мен сендердi тура Болашақтың өз үйiне алып барамын. Ал қазір қолдарыңа шелек алыңдар да, жерге түскен алманы терiп, мына жерге үйiңдер. Болашақтың салты бойынша жинап жүрiп алма жеуге болмайды. – дедi.
Қалың ағашқа кiрдiк те кеттiк. Қып-қызыл алмаларды шелекке салғың келмейдi, жеуге және болмайды. Ой, көзiм қызып әрең жүрмiн. Амал жоқ, жинап жатырмыз. Бiр кезде мен шыдамай кеттiм. Жұрттың көзiн ала берiп, қызыл сары алманың бүйiрiнен бiр тiстеп алдым. Мұнымды көкем байқап қалыпты.
– Сен Болашаққа келмей жатып ұрлық iстедiң. Ол ұрлықшы баланы ұнатпайды. Енді осы жерде тапжылмай тұр, – дедi қабағын түйiп. Мен өз ісіме қатты өкіндім. Сәлден соң көкем балаларды шақырып алды.
– Ендi алманы тойғандарыңша жеңдер. Қалағандарыңша алыңдар, – дегенi. Олар отыра қалып алма жей бастады. Мен тамсанып тұрмын. Біраздан соң көкем маған да рұқсат берді.
Ауылға қайтып келемiз. «Шiркiн, Болашақ қандай ғажап адам! Титтей еңбек iстесең, дүниенiң алмасын жейдi екенсiң. Менiң алма жеп қойғанымды Болашақ ағай естiсе, ұят болатын болды. Болашаққа баратын жол тезiрек бiтсе екен.
Сол Болашақтан жаңағы iстеген әбестiгiм үшiн кешiрiм сұраймын», – деп ойлап келемін.
Мәтінді түсініп оқы.
Мен өзiм түсiнбейтiн сөздi әрқашан көкемнен сұрап аламын. Мұндай сұрақтарыма көкем де ерiнбей жауап бередi. Бiр күнi:
– Көке, Болашақ деген кiм? – деп сұрадым.
– Болашақ – бiздiң туысқанымыз, – дедi ол.
– Туысқан болса, үйiне неге қонақка бармаймыз? Көкем күлдi.
– Барамыз. Ертең түстен кейiн жолдастарынды ертiп кел, мен сендердi Болашақтың ауылына алып барайын, – дедi арқамнан қағып.
Ертесiне балаларды түгел жинап келдім. Оқтай түзу көшемен тауға қарай ызғытып келемiз. Көп ұзамай таудың iшiндегi қалың баққа келдік. Алма, өрiк, түрлi жемiс-жидек тұнып тұр екен.
– Мiне, балалар, Болашақтың ауылына келдiк. Ал, Болашақ осы таудың басында тұрады. Анау тауды бұзып жүрген жұмысшылар Болашақтың үйiне қарай жол салып жатыр. Сол жол бiткенде мен сендердi тура Болашақтың өз үйiне алып барамын. Ал қазір қолдарыңа шелек алыңдар да, жерге түскен алманы терiп, мына жерге үйiңдер. Болашақтың салты бойынша жинап жүрiп алма жеуге болмайды. – дедi.
Қалың ағашқа кiрдiк те кеттiк. Қып-қызыл алмаларды шелекке салғың келмейдi, жеуге және болмайды. Ой, көзiм қызып әрең жүрмiн. Амал жоқ, жинап жатырмыз. Бiр кезде мен шыдамай кеттiм. Жұрттың көзiн ала берiп, қызыл сары алманың бүйiрiнен бiр тiстеп алдым. Мұнымды көкем байқап қалыпты.
– Сен Болашаққа келмей жатып ұрлық iстедiң. Ол ұрлықшы баланы ұнатпайды. Енді осы жерде тапжылмай тұр, – дедi қабағын түйiп. Мен өз ісіме қатты өкіндім. Сәлден соң көкем балаларды шақырып алды.
– Ендi алманы тойғандарыңша жеңдер. Қалағандарыңша алыңдар, – дегенi. Олар отыра қалып алма жей бастады. Мен тамсанып тұрмын. Біраздан соң көкем маған да рұқсат берді.
Ауылға қайтып келемiз. «Шiркiн, Болашақ қандай ғажап адам! Титтей еңбек iстесең, дүниенiң алмасын жейдi екенсiң. Менiң алма жеп қойғанымды Болашақ ағай естiсе, ұят болатын болды. Болашаққа баратын жол тезiрек бiтсе екен.
Сол Болашақтан жаңағы iстеген әбестiгiм үшiн кешiрiм сұраймын», – деп ойлап келемін.
Answers & Comments
Ответ:
3) Мәтіндегі қарамен берілген сөз тіркестерінің мағынасын түсіндіріп жаз.
Сөз тіркестері
АЛМЫШ Ф.
мағынасы:_______________________________________________
4) Кейіпкерге жазбаша мінездеме бер2) Мәтін арқылы автордың не айтқысы келді? Мәтіннің негізгі ойын тұжырымдап жаз.– Болашақ – бiздiң туысқанымыз, – дедi ол.
ВИДЕОКОНФЕРЕНЦИЯ
Чат ашу
– Барамыз. Ертең түстен кейiн жолдастарынды ертiп кел, мен сендердi Болашақтың ауылына алып барайын, – дедi арқамнан қағып.
– Туысқан болса, үйiне неге қонақка бармаймыз? Көкем күлдi.
– Көке, Болашақ деген кiм? – деп сұрадым.
Ақтөбе облысы, Ақтөбе Қ.Ә., Ақтөбе қ.
Мен өзiм түсiнбейтiн сөздi әрқашан көкемнен сұрап аламын. Мұндай сұрақтарыма көкем де ерiнбей жауап бередi. Бiр күнi:
Ертесiне балаларды түгел жинап келдім. Оқтай түзу көшемен тауға қарай ызғытып келемiз. Көп ұзамай таудың iшiндегi қалың баққа келдік. Алма, өрiк, түрлi жемiс-жидек тұнып тұр екен.
Бөлім бойынша жиынтық бағалауОтвет:
Нақ осы шақ: байланыстырып отыр, өндіріп жатыр, тасымалдап жүр, жұмыс істеп отыр, бағаланып жүр, таралып жатыр, қосылып жатыр, жеткізіп жатыр, біріктіріп отыр, туғызып жатыр.
Жедел өткен шақ: байланыстырды, өндірді, тасымалдады, жұмыс істеді, бағаланды, таралды, қосылды, жеткізді, біріктірді, туғызды.
Ауыспалы келер шақ: байланыстырады, өндіреді, тасымалдайды, жұмыс істейді, бағаланады, таралады, қосылады, жеткізеді, біріктіреді, туғызады.
Ағам өз болашағын Астана қаласымен байланыстырып отыр.
Қаламыздағы жаңадан салынған сүт зауыты өнімін жоспадлағандай өндіріп жатыр.
Анамды мазалама - ол компьютерде жұмыс істеп отыр.
Биылғы жазғы демалыс уақытында құрбым дүкенде жұмыс істеді.
Анамның еңбегі жоғары марапатпен бағаланды.
Ауылымыз толықтай Интернет желісіне қосылды.
Алдағы жылы Қарағанды көмірді жоспардан жоғары өндіреді.
Келер жылы ауданымыз толықтай табиғи газбен жылытуға қосылады.
Оқуын тәмамдап, әпкем медицина орталығында жұмыс істейді.Берілген етістіктерді (нақ осы шақ,жедел өткен шақ,ауыспалы келер шақ) айландырып,сөйлем құра.Етістік: Байланыстыр,өндір...
znanija.com/task/31387127?utm_source=android&utm_medium=share&utm_campaign=question