29. Сызық бағытымен бастапқы бір әріптен кейін екі әріп тастай
отырып оқығанда, мәтел шығады. Мәтелді түсініп оқы.
ты
дулі,
• Шыққан мәтелдегі сөздерге
ауызша және жазбаша фонетика-
лық талдау жаса.
Мәтелден бірде дауысты,
бірде дауыссыз болып тұрған ды-
бысы бар сөздерді тап. Неге олай
екенін дәлелдеп көр.
Феру сине"
Answers & Comments
Мәтел: «туған жердің ауасы да шипа».
Фонетикалық талдау:
Туған – 5 дыбысты, 5 әріпті.
Ту – ған ( 2 буынды: ашық буын – бітеу буын), ту – ған (1 тасымал), екпін соңғы буында.
т - дауыссыз, қатаң
у - дауысты, жуан, ашық, еріндік
ғ - дауыссыз, ұяң
а - дауысты, жуан, ашық, езулік
н - дауыссыз, үнді.
жердің – 6 дыбысты, 6 әріпті.
жер - дің (2 буынды: бітеу – бітеу), жер – дің (1 тасымал), екпін соңғы буында.
ж - дауыссыз, ұяң
е - дауысты, жіңішке, ашық, езулік
р - дауыссыз, үнді
д - дауыссыз, ұяң
і - дауысты, жіңішке, қысаң, езулік
ң - дауыссыз, үнді.
ауасы – 5 дыбысты, 5 әріпті.
а - уа - сы (3 буынды: ашық - ашық - ашық), ауа - сы (1 тасымал), екпін соңғы буында.
а - дауысты, жуан, ашық, езулік
у - дауыссыз, үнді
а - дауысты, жуан, ашық, езулік
с - дауыссыз, қатаң
ы - дауысты, жуан, қысаң, езулік.
да - 2 дыбыс, 2 әріп
1 буын: ашық, тасымалданбайды.
д - дауыссыз, ұяң
а - дауысты, жуан, ашық, езулік
шипа - 4 дыбыс, 4 әріп.
ши-па (2 буынды: ашық - ашық), ши-па (1 тасымал)
ш - дауыссыз, қатаң
и - дауысты, жіңішке, қысаң, езулік
п - дауыссыз, қатаң
а - дауысты, жуан, ашық, езулік.
Бірде дауысты (туған), бірде дауыссыз (ауасы) боп тұрған дыбыс – у. У дыбысы дауыссыз дыбыстан кейін келсе, дауысты; дауысты дыбыстан кейін келсе, дауыссыз дыбыс болады.
#SPJ3