Ғылым-адамның саналы әрекетінің жемісі деп бекер айтпаған. Себебі ғылым көп ойлануды көп зерттеуді қажет ететін құбылыс. Адамның қаншалықты еңбек ету соңында әрқашан да саналы жеміске әкеледі.