50 БАЛЛОВ!!!! 1-тапсырма. Мәтiндi мұқият оқыңыз. Перифразаның түрлі тәсілдерін қолдана отырып, есiм перифразага 2 сұрақ, етістік перифразаға 2 сұрақ құрастырыңыз.
Орхон-Енисей жазбалары Туркі халықтарының кене дәуiрдегi узак ғасырлық мәдениеті мен тарихы тұрғысынан баға жетпес құнды дуние. Ол VII-VIII ғасырларда жазылған. Енисей жазбаларының жалпы саны 85 жол айналасында. Олардың ішінде кішігірім жазбалармен қатар iрi мәтіндер кездеседi. Орхон жазба мұралары. Туркi жазбаларының ішіндегі ең маңыздысы Орхон өзенiнiң бойынан табылған бұл ескерткiштердiң iшiнде тасқа қашалып жазылған 3 тарихи мұра ерекше аталады. Оның бiрiншiсi - 732 жылы елген хан інісі Күлтегінге, екіншісі - 735 жылы өлген Білге қағанға, ал үшіншісі - Тоныкөкке арналған ескерткіштер. Орхон жазбаларында Түрік қағанаты дәуiрiндегi елдiң бiлiм, дуниетанымы, туркi халықтарының тарихы мен тағдыры, қарым-қатынастары, жеңiстерi мен Өкiнiштерi, отаншылдық, ерлік, бiрлiк, намыс туралы түсінігі, наным-сенімі тәуелсiздiк аңсары, осы жолдағы атқарған қызметтерi жазылған. Жырларының негiзiне турiк руларын біріктіру, нығайту, сыртқы жаулардан қорғау идеясы алынган. Орхон жазуының мәдени мұраларының бірі - Күлтегiн ескерткіші. Биіктігі - 3,5 метр, төменгi енi - 1,32 метр, жоғарғы жағының ені - 1,22 метр. Биіктеген сайын жіңішкере береді, жоғарғы белігі өрнектелген. Тастың төрт жағы бiрдей жазылған. Батысқа қараған бетiнде қытай жазуы, қалған қабырғасы бірдей көне туркi жазумен толған. Жырлары туркi ұлтының тарихымен Күлтегiннiң батырлығын бейнелейді. Күлтегiн ескерткiшi - түркі халықтарының баға жетпес мәдени байлығы. Ескерткiш моделiнiң 2001 жылы 18 мамырда Астанадағы Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия Мемлекеттік университетінін бас ғимаратына орналастыруы казак халкынын арғы аталары Көне түрiктердiң тел жазбаларының қаншалықты құнды мұра екендiгiн дәлелдей түседі.