ТЕСТ ДАЮ 50 БАДЛОВ!!!темір шахматы әмір темір билеген заманда Тұран мемлекетінде және оған қараған аймақтар мен Ислам ықпалындағы елдерде кең тараған ойын түрі. Ол шатранждың күрделі нұсқасы болғандықтан, заманында ел ауызында "Шатранж әл-Кабир"(" үлкен шахмат" немесе "ұлы шахмат") деп те аталған. Аңыз - әфсаналарға, сондай-ақ көптеген дереккөздерге сәйкес осынау ойын модификациясының авторы және бұқаралық деңгейде насихатшысы ұлы жаһангердің өзі болған. Айталық, бұл туралы дәрігер- ғалым әл- Әмулидің 1350 жылы жазылған " Білім қазынасы" атты кітабында бір шоғыр мәлімет келтірілген. Шахматтың бұл түрінің ерекшелігі - әрқайсысы өздігінен қозғала алатын бірнеше сарбаз (пешка) тас бар. Темір шахматының тақтасы бір түсті жүз он өрістен тұрады: онда он жол және он бір баған бар. Сонымен қатар, екі қосымша өріс - бар біреуі тоғызыншы жолдың сол жағында. Бұл қосымша өрістер "қамалдар" (цитадельдер) деп аталады. Қарсыластың патшасы ойыншының цитаделін алған кезде, ойын "тең" деп жарияланады. Патшадан басқа ешқандай тас цитадельді алда алмайды. Ойынға төмендегідей тастар қатысады. Патша. Дәстүрлі шахматтағыдай патша ретінде жүреді. Сардар (генерал). Қиғаш бағытта бір торға жүреді. Уәзір. Бір торға тігінен немесе көлденеңінен жүреді. Жираф. Қиғаш бағытта бір торға, содан кейін көлденеңінен немесе тігінен кемінде үш торға жүреді (оған тастардан секіріп өтуге тыйым салынады). Түйе. Қиғаш бағытта бір торға және жанына қарай екі торға жүреді ( оған тастардан секіріп өтуге рұқсат етіледі). Пикет (жасақ). Дәстүрлі шахмат түріндегі уәзір секілді, бірақ кем дегенде екі торға ғана жүреді
Ат. Дәстүрлі шахмат түріндегі ат сияқты жүреді.
Ладья ( кеме). Дәстүрлі шахмат түріндегідей жүреді.
Піл. Қиғаш бағытта екі өріске жүреді ( оған тастардан секіріп өтуге рұқсат етіледі.)
Әскери машина. Көлденең немесе тігінен екі торға жүреді ( оған тастардан секіріп өтуге рұқсат етіледі.)
Сарбаз. Дәстүрлі шахмат түріндегі сарбаз тәрізді жүреді, бірақ өріс бойында бастапқы екі қадамсыз .
Әр тастын өз сарбазы бар: патшаның сарбазы, уәзірдің сарбазы және тағы басқа

СҰРАҚ!!! ВОПРОС!!!
Темір шахматы қай мемлекетте кең тараған?
Один правильный ответ

A)

Ақ орда 

B)

Алтын орда

C)

Моғолстан 

D)

Ноғай 

E)

Тұран 

​