Даю 40 баллов
Окылым
Мәтiндi окы, рет-ретімен белгіле.
А) Аргымак - жорыққа шыққанда, шабуыл кезiнде онын ен сенiмдi серiгi, нагыз досы. Сондықтан
да атты, арғымақты қастерлеу салты далалык көшпелілер үшiн зор манызга ие.
В) Түрік елінің жиһаргер қолбасшысы Күлтегін (685 ж. туган - 731 ж. II.27 кунi кайтыс болган)
Орхон өзенi бойын дагы Өтүкенде туган. Кутлык (Елтеріс) каганнын екiншi улы, Бiлге каганнын
туган iнiсi. Шешесі
Елбiлге катун. Бәрі текті руынан. Култегiн деген атаудын магынасын
зерттеушілер күл- <<данкты», «атакты», кул-от, оттык, кулi», кол-тенiз, көл суы», және т.б. турде
түсіндіреді.
-
С) Бітіктаста Күлтегiннiн жорыкка шыкканда мінген аттары, әсіресе айгыр аргымактары ерекше
айтылган. Онын себебі, көшпелілер үшiн ат-жылкынын орны айрыкша.
D) Күлтегiнге арналган бiтiктас мәтiнiнде онын кандай түстi айгыр мiнгенi, ол айгырлары жекпе-
жектерге катысып, согыс-ұрыстарда Күлтегiннiн жаулары сәйгүлiгiн атып өлтіргендігі айтылады.
Е) Көне түрік бітіктастарында кездесетін «Күлтегiн, Култудын, Кулічур, Кулуг» секілді атаулардагы
кул сөзiнiң мәнi бiреу. Ол: «Ат, жылкыга, кол+iк // култiк, сәйгүлікке берiк адам, атка бекем ер>>
деген сөз. Әсіресе Күлтегiн жорык шабуылга каншама рет аттанды, соншама сәйгүлік тулпарга
мiнгенi туралы ескерткiште анык айтылган. Сондыктан <<Кул>> сөзiне тегiн, тудын, чур және т.б.
атактары косылып этномәдени атауы қалыптаскан. Демек, Күлтегін - «сәйгүлікке берік, бекем ер,
атка мыкты бекзада>> деген сөз.