KATERE
IIn
«Қазақстанның Қызыл кітабы» - Қазақстан Республикасы
1 ТАТА
аумағында жойылып кету қаупі төнген және сирек кездесетін
жануарлар мен өсімдіктердің сипаттамасы берілген арнайы басылым.
1978 жылдан шығарыла бастады. Оның омыртқалы жануарларга
арналған бірінші бөлімі жеке кітап болып 1978 жылы жарық көрді.
Екінші бөлімі 1981 жылы өсімдіктерге арналып шығарылды. «Қыгып
кітаптың үшінші басылымында тіркелген омыртқалы жануарлар
ТЕМ
түрінің қандай отрядқа, қандай тұқымдасқа жататыны және әрбір
жеке түрге қысқаша казакша, агылшынша деректер берілген.
Сонымен бірге әрбір тіркелген түрдің суреті, Қазақстан аумағында
таралуын көрсететін карта және сол жануардың түріне қатысты
ақпарат көздері (кітаптар, мақалалар) көрсетілген. Оның есімдіктерге арналған бірінші
басылымында өсімдіктердің 307 түрі тіркелген. Онда жабықтұқымдылардың 2ѕѕ.
ашықтұқымдылардың 2, кырыккұлақ тәрізділердің 3, мүктердің 3. саңырауқұлактардын 10
кыналардың I түрі берілген.
«Қазақстанның Қызыл кітабының» әрі танымдық, әрі тәрбиелік мәні зор. Ол жастарды
табиғатты аялай білуге, оның қамқоршысы болуға тәрбиелейді.
1.1. Мәтіннің қорытынды бөлімінде не туралы айтылған?
A) Қызыл кітап туралы түсінік
В) Бірінші бөлімінің жарық көруі
C) Екінші бөлімінің жарыққа шығарылуы
Д) Қызыл кітаптың тәрбиелік мәні
E) Үшінші басылымында тіркелген деректер
1.2. Бірінші басылымда өсімдіктердің неше түрі тіркелген?
А) 288
B) 2
C) 10
Д) 3
E) 288
2 - тапсырма
Мәтіннен орфографиялык нормаға сай жазылмаған сөздер мен сөз тіркестерін
анықтаңыз. Қателерді сөздіктерге сүйеніп, орфографиялық нормаға сай түзетіңі.
Өсүмдүксүз жануар да, адам да өмүр сүреалмайды. Өсімдіктердің ең үлкен
маңызының бірі - барлық тіршіліке қажетті оттекiн бөліп шығаруы. Өсімдіктер ауаны әр
түрлү шатозандардан тазалады. Қарағай яр сарымсах сяқты өсімдіктер ерекше
фітонцид деген заты бөліп шықарып, ауру қоздырушы бактерияларды жояды.
Жербетіндегі барлық тірі ақалар сияқты өсімдіктерде қорғауды қажет етеді.
3-тапсырма
Төмендегі берілген сөздер мен сөз тіркестерінен синоним мен антонимдерді жіктеңіз.
А)Атом, сшошмдер: жүйрік, мөлдір, шиталы, шабан, қасиетті, баяу, таза,
емдік қасиеті, киелі, тұнық
Ә) Жүйрік, таза, мөлдір сөздеріне тура, ауыспалы мағынаны құрайтындай сөз тіркестерін
күра.​