Матын
Қызыл кітап – қауіптің дабылы және тірі табиғатты сақтау үшін күрестің нышаны. 1948 жылы дүниежүзінің ғалымдары халықаралық табиғатты қорғау одағын құрды. Бұл одақ жойылып бара жатқан жануарлар туралы тұңғыш кітап шығарды. Кітап деректердің «Қызыл кітабы» деп аталады. «Қызыл кітап» деген атауды ағылшын зерттеушісі Питер

Скотт ұсынды.

«Қызыл кітапқа» құлан, арқар, дуадақ, сонымен бірге барыс, аққу, бүркіт, бірқазан, тырна, қызыл қасқыр, жабайы қызғалдақ т.б. аңдар мен құстар, өсімдіктер кіреді. Бүгінгі күні Қазақстанның «Қызыл кітабына» балықтар, қосмекенділер, жорғалаушылар, құстар, сүтқоректілер, өсімдіктер енгізілді.

Қызыл кітапқа мәңгілікке жойылғандар жазылады. Олар:
дронт, қанатсыз гагара, кезбе көгершін, мамонт.

Жойылып кету қаупі бар жануарлар мен өсімдіктер қорықтарда қорғалып, сақталады.
3. Қай мақал-мәтел мәтіннің идеясына сәйкес келеді?
А) Бұлақ болмаса, өзен болмас еді.

В) Бір тал кессең, он тал ек.
С) Табиғат – тал бесік.

Д) Жердің көркі тал болар, елдің көркі мал болар.