Окылым
Тапсырма
Матiндердi озaра салыстырыныз. Екi матiннiн тiлдiк колданыстарынан кандай ерекшеліктердi байкадыныз? Матiндердiн ойына катысты пiкiрiнiз бiлдiрiнiз.

1 матiн
Отбасы-Отанымыздын ошагы
Казак отбасында баланын ерте есеюiне коп конiл болген. Баланы ерте жастан-ак жауапты-ак жауапты iс-арекетке тартып отырган. Мысалы, бес жасында атка мiнгiзiп, байгеге косу, козы баккызу, улкендердiн арасындагы дауды шешу, келiсоз жургiзу т. с. с. iстерге бiрге ергiп журген. Сондай-ак казак отбасындагы бала тарбиесiн ул тарбиесiн, кыз тарбиесiн деп жеке-жеке ман берiп карастыруда онын озiндiк ерекшеліктерінiн iшiндегi маныздысынын бiрi. Улкендi курметтеу отбасы мушелерiнiн бiр-бiрiнiн тарбиесiне жауапкершiлiк, боршылык, адамгершiлiк сезiмдерiн туызган. Казак отбасындагы арнайы жазылып бекiтiлмеген"зандары" аке мен улдын, шеше мен кыз баланын, аке мен кыздын, кыз бен женгенiн, келiн мен ененiн, келін мен атанын, нагашы мен жиеннiн, баха, жезде, болелердiн арасындагы озара карым-катынастары аркайсысын адептiлiкке тарбиелеудiн ерекше кымбат улгiсi iспеттi. Егер жапон халкы баскалар ушiн туйык халык болса, онда агылшын халкы баскаларды койып, оз iшiнде туйык халык. Олардын отбасындагы ар адам жеке омiрiнiн купия болганын калайды. Бiр созбен айтсак, агылшындыктардын жаны -оз уйiнен де жакын, ягни берiк камалмен тен.Баска халыктар ушiн жануя киыншылык пен куанышты бiрге болiсетiн ен басты байлык болса, агылшын халкы киыншылык кезiнде жакындарынан комек куте коймайды. Тiптi жакындарына комек корсетудi оз жауапкершiлiктерiне алмайды.

2 матин
Бiрде Толе би Мойынкумдагы елдiн дау-дамайын шешiп, ауылына карай кайтканда, бiр топ каракшынын колына туседi. Сонда Толе би:"Ай, сендерге керегi мал ма, жан ба, жан керек десендер, кинамандар, тез олтiрiндер, мал керек десендер, алдарына айдатып акелдiрейiн, бiздi босатындар", - дейдi. Каракшылар:"Бiзге мал керек", - дейдi. Сонда Толе би:"Менде мал коп, бай адаммын. Бiрак сендер сенбейсiндер. Сондыктан бiреуiн менiн атыма мiнiндер, киiмiмдi киiндер, мен хат жазып жiберейiн", - дейдi. Хатты былай жазады:" Кенже улыма куда тустiм. Соган 40 кунан атан, 20 бура, 8 акбас атанымды осы барган адамнан айдатып жiберiндер. Буган коса он босагамда тыгулы алтынымды, сол босагамдагы кумiсiмдi коса берiндер". Каракшылар екi жiгiттi бидiн аулына жiбередi.
Ауыл адамдары бидiн бул хатын тусiне алмай, катты дал болады. Сонда келінi Данагул былай дейдi:" Жок, би атам 40 каракшынын колына тускен екен. 40 кунан атан дегенi-40 мыкты жiгiт, 20 бура дегенi-20 палуан, 8 аксакал, арi Толе бидiн баласы жане келiнi Данагул корiнбестен коса ерiп отырады. Осылайша булар Толе би мен онын серiгiн босатып алады. Осы окигадан сон, Данагулдiн акылдылыгы мен тапкырлығы елге жайылыпты.