Ответ:

Тіл

PDF түсіріп алу

Бақылау

Өңдеу

«Қөзы Көрпеш - Баян Сұлу» - Қазақтың шамамен 13-14 ғасырлардан белгілі лиро-эпостық жырының Абай жазып алған нұсқасы.

Бұл нұсқа 1988 ж. «Жазушы» баспасынан тұңғыш рет жеке кітап болып жарық көрді. Жырды баспаға әзірлеп, алғысөзін жазған - Ә. Марғұлан. Кітапты суретші Т. Мұқатов көркем безеңдірген. Бұл жырдың Абай нұсқасы екенін академик Марғұлан дәлелдеп берді. Ақын жырдың бір нұсқасын 1884 ж. сыртына орыс әрпімен «Қозы Көрпеш - Баян сұлу» деп жазып, жанына «Жаңа закон» деген жаңа поэмасын қосып, атақты ғалым Г. Н. Потанинге сыйға тартқан. Адресін орыс тілінде: «Семипалатинского уезда, Чингизской волости, А. К.» - деп көрсеткен.

Жырдың осы нұсқасының енді бір данасы Н. Я. Коншиннің Орыс географиялық қоғамына тапсырған Абай өлеңдерінің жинағымен бірге сақтаулы. Қолжазба 2600 жолдан тұратын өте көлемді дастан. Ақын мұны жасырақ кезінде араб әрпімен керкем етіп жазған. Зерттеушінің дәлелдеуіне қарағанда Абай жырдың өзіне дейін белгілі барлық нұсқасымен таныс болған. Солардың ішінен «Абайдың тандап алғаны - Жанақтың айтқаны, өзі жазған нұсқаға негіз болған - осы Жанақ нұсқасы». Бұл нұсқаны Абай заманындағы белгілі ақын Бейсенбай толық біледі екен, одан Уәйіс үйреніп, кейін М. Әуезов осы Уәйістен жазып алған. Дегенмен, Абай нұсқасының Жанақ толғаған жырдан айтарлықтай өзгешеліктері де бар. «Абай нұсқасының ерекшелігі - жыр сюжетіне айырықша көңіл бөлуі, оның тілінің көркем, сұлу шығуына мән беруі»,- дейді ғалым.