Қамтыған аймағы:Шығыс Түркістан, Жетісу, Сырдария, Талас, Шу өңірі.
Ішкі саясаты:Қағанаттың орталық астанасы Шу өзені бойындағы Баласағұн, кейінірек Ордакент (Тараз) қаласы.Билеуші «Қаған» саналды.Қарахан феодалдық қоғамының үстем тап өкілдеріне хаканның ұрпақтары тегіндер, ілек хандар, бектер, нәменгерлер, нөкерлер жатқан. Ханға ең жақын адамдардың бірі уәзір болған. Уәзір жоғарғы билеушінің ең жақын көмекшісі және кеңесшісі болып саналды. Хан сарайы, оның басты ордасы мемлекеттік және әкімшілік басқару орталығы болып есептелді.
Сыртқы саясаты:990 жылы Саманилер əмірлерінің бүліктерін жəне соның салдарынан өкіметтің əлсірегендігін пайдалан- ған Хасан (Харун) Боғра-хан Испиджабты басып алды.
992 жылы қарахандықтар Саманилердің астанасы Бұқараны басып алды, алайда жеңісі баянды болмай, ол Бұқарамен қоса Самарқандты тастап, Жетісуға кетуге мəжбүр болды.
992 жылы Хасанның баласы Жүсіп Қадыр-хан Қотанды басып алды.
999 жылы Қарахан билеушісі Насыр ибн Əли Саманилер билеушісі Нұх ибн Мансұр мен оның баласы Абд əл- Мəлікті тұтқынға алды.
Саманидтік Əбу Ибраһим Исмаил селжұқтармен одаққа келіп, олардың біріккен күштері 1004 жылғы Самарқанд түбіндегі шайқаста қарахандықтарды жеңгеніне қарамастан, Саманилер Мəуереннахрдағы өздерінің өкіметін сақтап қала алмады.
1005 жылы Əбу Ибраһим өмірден өткеннен кейін, Мəуереннахр қарахандар қолына толық көшті.
Қыпшақ хандығы:
Қамтыған аймағы: Орталық Азия мен Шығыс Еуропа.
Сыртқы саясаты:Хорезм билеушілері солтүстігі мен шығыстағы шекараларына жақын орналасқан Дешті-Қыпшақ тайпаларының күшеюінен қорқып əрі оларды жаулап алу мақсатымен қыпшақтардың бірігуіне бөгет жасауға тырысты.
1215- 1216 жж. Хорезм шаһы Мұхаммед Арал теңізінің солтүстігін мекендейтін мұсылман дініне кірмеген қыпшақтарға қарсы жорыққа шықты.
Дешті-Қыпшақтың ұшы-қиырсыз кең жеріндегі саяси билік қыпшақтардың қолында болып, оларға көптеген этникалық топтар бағынды.
1219 жылы Жошы бастаған монғолдар Сығанақ қаласын жеті күн жеті түн дегенде жаулап алды. Қыпшақ х андығы өмір сүруін тоқтатты.
Ішкі саясаты:Тоқсаба әулеттік руы басқарған Батыс қыпшақ бірлестігі Дунайдан Еділге дейінгі аумақты иеленді.Еділден Алтайға дейінгі аумақты қоныстанған қыпшақтар Шығыс қыпшақ бірлестігін құрды.Оны Елбөрілі руынан шыққан хандар басқарды.
Answers & Comments
Ответ:
Қарахан:
Қамтыған аймағы:Шығыс Түркістан, Жетісу, Сырдария, Талас, Шу өңірі.
Ішкі саясаты:Қағанаттың орталық астанасы Шу өзені бойындағы Баласағұн, кейінірек Ордакент (Тараз) қаласы.Билеуші «Қаған» саналды.Қарахан феодалдық қоғамының үстем тап өкілдеріне хаканның ұрпақтары тегіндер, ілек хандар, бектер, нәменгерлер, нөкерлер жатқан. Ханға ең жақын адамдардың бірі уәзір болған. Уәзір жоғарғы билеушінің ең жақын көмекшісі және кеңесшісі болып саналды. Хан сарайы, оның басты ордасы мемлекеттік және әкімшілік басқару орталығы болып есептелді.
Сыртқы саясаты:990 жылы Саманилер əмірлерінің бүліктерін жəне соның салдарынан өкіметтің əлсірегендігін пайдалан- ған Хасан (Харун) Боғра-хан Испиджабты басып алды.
992 жылы қарахандықтар Саманилердің астанасы Бұқараны басып алды, алайда жеңісі баянды болмай, ол Бұқарамен қоса Самарқандты тастап, Жетісуға кетуге мəжбүр болды.
992 жылы Хасанның баласы Жүсіп Қадыр-хан Қотанды басып алды.
999 жылы Қарахан билеушісі Насыр ибн Əли Саманилер билеушісі Нұх ибн Мансұр мен оның баласы Абд əл- Мəлікті тұтқынға алды.
Саманидтік Əбу Ибраһим Исмаил селжұқтармен одаққа келіп, олардың біріккен күштері 1004 жылғы Самарқанд түбіндегі шайқаста қарахандықтарды жеңгеніне қарамастан, Саманилер Мəуереннахрдағы өздерінің өкіметін сақтап қала алмады.
1005 жылы Əбу Ибраһим өмірден өткеннен кейін, Мəуереннахр қарахандар қолына толық көшті.
Қыпшақ хандығы:
Қамтыған аймағы: Орталық Азия мен Шығыс Еуропа.
Сыртқы саясаты:Хорезм билеушілері солтүстігі мен шығыстағы шекараларына жақын орналасқан Дешті-Қыпшақ тайпаларының күшеюінен қорқып əрі оларды жаулап алу мақсатымен қыпшақтардың бірігуіне бөгет жасауға тырысты.
1215- 1216 жж. Хорезм шаһы Мұхаммед Арал теңізінің солтүстігін мекендейтін мұсылман дініне кірмеген қыпшақтарға қарсы жорыққа шықты.
Дешті-Қыпшақтың ұшы-қиырсыз кең жеріндегі саяси билік қыпшақтардың қолында болып, оларға көптеген этникалық топтар бағынды.
1219 жылы Жошы бастаған монғолдар Сығанақ қаласын жеті күн жеті түн дегенде жаулап алды. Қыпшақ х андығы өмір сүруін тоқтатты.
Ішкі саясаты:Тоқсаба әулеттік руы басқарған Батыс қыпшақ бірлестігі Дунайдан Еділге дейінгі аумақты иеленді.Еділден Алтайға дейінгі аумақты қоныстанған қыпшақтар Шығыс қыпшақ бірлестігін құрды.Оны Елбөрілі руынан шыққан хандар басқарды.