Verified answer

Ответ:

Сын есімнің шырайлары.

Зат белгілерінің әр түрлілігін немесе бір-бірінен артық-кемдігін білдіретін сын есім формалары шырай деп аталады. Қазақ тілінде шырайдың төрт түрі бар. Олар: жай шырай, салыстырмалы шырай, күшейтпелі шырай және асырмалы шырай.

1. Заттың жай белгісі, түрін, түсін, көлемін, сапасын, аумағын, салмағын,  т.б. көрсететін белгіні жай шырай деп атаймыз. Мысалы: дәмді, қымбат, әдемі, үлкен.

2.  Салыстырмалы шырай - зат белгілерінің артық-кемдігін бір-бірімен салыстыру аркылы анықтайтын шырай түрі.

Салыстырмалы шырай келесі жұнақтардың жалғануы арқылы жасалады:

1) - ырақ, - ірек, - рақ, - рек: жақсырақ, қызылырақ, көбірек  т.б.

2)  - лау, - леу, - дау, - деу, - тау, - теу: жасылдау, аласалау, төмендеу т.б.

3) - қыл, - ғыл - қылт, - ғылт: сарғылт, дымқыл т.б.

4)  - шыл, - шіл: көкшіл, ақшыл т.б.

3. Күшейтпелі шырай – белгілі бір сындық белгінің бір нәрседен өте артық не өте кем екенін білдіретін шырай түрі. Күшейтпелі шырай негізгі сын есімге күшейткіш буынды қосу арқылы жасалады. Мысалы: қып - қызыл, сап - сары.

4. Асырмалы шырай - зат белгілерін басқа заттардан тым көтеріп немесе тым төмендетіп көрсететін шырай түрі. Мысалы: тым қымбат, аса бағалы. т.б.