Күй — музыкалық жанр, қазақ халқының аспаптық пьесасы.
Ілияс Жансүгіровтың 1934 жылы жазылған романтикалық сарында шалқыған шабытпен, поэзиялық құдіретті қуатпен жазылған, қазақ әдебиетінде теңдесі жоқ үздік поэмасы бар.
Бұл поэмада еркіндік пен құлдық , махаббат пен зұлымдық , өлім мен өмір , пәни тіршілік пен мәңгілік өнер арасындағы күрес тақырыбы суреттеледі. Поэма салған жерден буырқанған теңіз толқынындай өз құшағына тартып ала жөнеледі. Өлең нөсері сорғалап тұр. Туындыда Арқа төсінен бастап , Алатауға беттеген Кене ханның ордасы көрініс табады. Қазақтың арыстаны атанған Абылайдың ұрпағын сыйлаған қалың жұрт келуін улап - шулап қарсы алып , той қылып , ерулікке бие сойып , ат сыйлап жатқан көріністер шынайы бейнеленеді. Сонымен қатар ханның ордасына Сарыүйсін руынан шыққан «күйші жігіттің» тоқсан тоғыз зарлы , ащы , тәтті күйлерімен бай мен бек , би мен датқа , хан ордасына қуаныш пен шаттық , рақат пен ләззат силап отырғаны , осындай естіген жанды тылсымдай баурайтын киелі өнер иесі Күйшіге хан Кененің қарындасы Қарашаштың көзі түсуі , Қарашаш пен күйші арасындағы терең психологиялық тартысы , адам сезімдерінің алапат шарпысуы сипатталады.
Ия. Мен тыңдаған күйлер: “Ел айрылған”, “Асан Қайғы”, “Қалмақтың қара жорғасы”, “Кенесарының көк балағы”, “Шора”, “Жошы”, “Көрұғлы”, қазақ-түрікмен қатынастарынан елес беретін “Үлкен айқай”, “Көкек” (Едік бақсы), Құрманғазы (“Ойбай, балам”, “Ақсақ киік”, “Серпер”, “Кісен ашқан”), Дәулеткерей (“Салық өлген”, “Қоңыр”, “Қоңыр екі ішек”, “Керілме”, “Ващенко”), Түркеш (“Байжұма”), Тәттімбет (“Былқылдақ”), Жантөре (“Шалқыма”).
Answers & Comments
Ответ:
Күй — музыкалық жанр, қазақ халқының аспаптық пьесасы.
Ілияс Жансүгіровтың 1934 жылы жазылған романтикалық сарында шалқыған шабытпен, поэзиялық құдіретті қуатпен жазылған, қазақ әдебиетінде теңдесі жоқ үздік поэмасы бар.
Бұл поэмада еркіндік пен құлдық , махаббат пен зұлымдық , өлім мен өмір , пәни тіршілік пен мәңгілік өнер арасындағы күрес тақырыбы суреттеледі. Поэма салған жерден буырқанған теңіз толқынындай өз құшағына тартып ала жөнеледі. Өлең нөсері сорғалап тұр. Туындыда Арқа төсінен бастап , Алатауға беттеген Кене ханның ордасы көрініс табады. Қазақтың арыстаны атанған Абылайдың ұрпағын сыйлаған қалың жұрт келуін улап - шулап қарсы алып , той қылып , ерулікке бие сойып , ат сыйлап жатқан көріністер шынайы бейнеленеді. Сонымен қатар ханның ордасына Сарыүйсін руынан шыққан «күйші жігіттің» тоқсан тоғыз зарлы , ащы , тәтті күйлерімен бай мен бек , би мен датқа , хан ордасына қуаныш пен шаттық , рақат пен ләззат силап отырғаны , осындай естіген жанды тылсымдай баурайтын киелі өнер иесі Күйшіге хан Кененің қарындасы Қарашаштың көзі түсуі , Қарашаш пен күйші арасындағы терең психологиялық тартысы , адам сезімдерінің алапат шарпысуы сипатталады.
Ия. Мен тыңдаған күйлер: “Ел айрылған”, “Асан Қайғы”, “Қалмақтың қара жорғасы”, “Кенесарының көк балағы”, “Шора”, “Жошы”, “Көрұғлы”, қазақ-түрікмен қатынастарынан елес беретін “Үлкен айқай”, “Көкек” (Едік бақсы), Құрманғазы (“Ойбай, балам”, “Ақсақ киік”, “Серпер”, “Кісен ашқан”), Дәулеткерей (“Салық өлген”, “Қоңыр”, “Қоңыр екі ішек”, “Керілме”, “Ващенко”), Түркеш (“Байжұма”), Тәттімбет (“Былқылдақ”), Жантөре (“Шалқыма”).