Адам әрекеті тек жер бетіндегі суды ғана емес ауаны да ластап келеді. Күн сайын өнеркәсіп орындары ауаға орасан зор улы газ және оларға қоса өте майда бөлшектерден тұратын қоспаларды шығарып жатады. Олар ауамен бірге адам мен жануарлардың денесіне сіңеді жене жер бетіне шөгеді. Кейде оларды жел алғашқы шыққан орнына мындаған километр жерге айдап апарады. Міне сондықтан да газ немесе қатты зат түрінде бөлініп шығатын заттардан ауаны қорғау адам денсаулығы үшін де, тіршілік үшін де үлкен мән алады.
Осы уақытта ауаға улы қосындыларды жібермеу, адамзат баласының алдында тұрған үлкен проблемалардың бірі.
Ауаның әр түрлі жолмен былғануы атмосферада бірте-бірте түпкілікті мутагенді өзгерістср тудыратыны анықталып отыр. Мысалы, қалалардың үстін, 2000—2500 м биіктік көлемінде, әр түрлі газдар мен ұсақ бөлшектерден тұратын қарақошқыл (не тұман екені, не бұлт екені белгісіз) түтін басып тұрады. Осындай
көрініс Алматы қаласына тән құбылыс. Осындай құбылстардан қала ішіне күн сәулесінің ультракүлгін сәулесі жетпейді. Осыған байланысты қала ішінде неше түрлі жұқпалы ауру тарататын микробтар көбейіп кетеді. Олар неше түрлі көз, тері өкпе дерттерін адамдарға дарытады. Адамдар көп мөлшерде ауруға
шалдығады. Әсіресе тұмау адамдарды әбден әлсіретіп жібереді. Арнаулы түрде жүргізілген деректер бойынша, жаз айларында күн сәулесінің 20-дан 50 процесінтіне дейін қала үстіндегі қарақошқыл көрініс тұтып қалатыны анықталды. Қарақошқыл көрініс күн сәулесінің спектрлік құрамын өзгертеді. Алматы үстіндегі күн сәулесінің спектрлік құрамында тек 0,5 процент ультракүлгін сәуле бар екені анықталады, ал тау бөктерлеріндегі ультракүлгін сәулелердің мөлшері 20 %-ке жететіні белгілі болды. Өнеркәсіп орындары атмосфераны әр түрлі газдармен және ұзақ қалқып жүретін майда шаң-тозандармен де ластайды. Әсі-
ресе миллиондаған тонна көмір мен мұнайдың жануы негізінде пайда болатын көмір қышқыл газының көлемі аса үлкен. Халықаралық зерттеулердің қорытындылары бойынша, бұл газдың көлемі жылына 0,3—0,5 процент өсіп отыратыны анықталды. Ал оның табиғи мөлшері 0,003 %. 1988 жылдан бері оның көлемі тағы да 1,13 процентке ості. Егер ауаның көмір қышқыл газымен толықтырылуы жақсы нәтижеге бермейтіні
белгілі. Егер көмірқышқыл газы жинала берсе, онда күн сөулесінің энергиясы жерге жетпей биосферадағы сулар қатып қалып мұзға айналады, яғни, мұз дәуірі қайтадан оралуы мүмкін деген болжам бар. Ал екінші көзқарасқа тоқталатын болсақ, онда ауада көмір қышқыл газының мөлшері көбейеді де, жер бетінденгі энергия космос кеңістігіне тарамай калады, ауаның температурасын жоғарлатып жібереді. Сол себептен жер бетіндегі мәңгі қарлар мен мұздар еріп теңіздер мен мұхиттардың сулары көбейіп, деңгейлері көтеріледі, яғни жер бетін топан суы басып кете ме деген болжам бар. Қазіргі кезде ауаның жылынуын көпшілік біледі. Оның күнделікті радио-телевизор хабарлары айтыл жатады. Газет-журналдардан оқып жатырмыз 0,04 продентке дейін СО2 жиналуы ғалымдардың болжауы бойынша, дүние жүзінде тірі организмдерге қолайсыз «парниктік эффект» дейітн құбылысты тудырады. Климат мүлдем өзгеріп кетеді, жылдық орташа температурас 0,8—3 градусқа дейін өседі.
Ауада кейінгі кезде оттектің азаюы байқалып отыр. Өйткені оны көптеген организмдер, неше түрлі транспорттар пайдаланады. Бір автомобиль 1000 километрдей жол жүргендс бір адамның бір жыл ішінде дем алуға жұмсайтын оттектің мөлшеріндей оттекті жояды. Жағылған бір тонна таскөмір 10 адамға бір жылда тыныс алатын оттекті жояды. Тек қана жанар маймен таскөмір ағаш, торф, газ жанғанның өзінде жер жүзіндегі оттектің сұрапыл көп бөлігі жанып, тіршілік дүниесінен жойылып жатады. Бұл жолдарды айлаудың өзі қорқынышты.
Қазіргі кезде атмосфералық ауаның аса көп мөлшерден тыс улануы АҚШ-та болып отыр. Әбден шегіне жеткен өндіріс жүйелері басқа биосфсра байлықтарын аяусыз пайдаланумен қоймай дем алатын ауаны да адам өміріне қауіп туғызатын улы газға айналдырып отыр. Бұның өзі тек Америка халқы емес, басқа да көршілес отырған елдерге нұсқан келтіруде. Өйткені ауа өне бойы бір жерде тұра бермейді. Жел арқылы басқа жаққа ауысып отырады да улы, зиянды заттарды тарата береді.
АҚШ-та жыл сайын ауаға 150—160 миллион тоннадай зиянды заттар қосылып отырады. Яғни жан басына шаққанда бұл әрбір адамға 400—500 килограмнан келеді. Зиянды заттардың жалпы химиялық құрамында 5,2 проценттей көміртектің тотығы, 18 про-цент күкірт тотығы, 12 процент көмірлі өттек, 6 процент азот тотығы, 12 процент әртүрлі заттар бары анықталды. Осындай улы газдардың 60 проценттейі транспорттардан шығады. 150 миллионнан астам автомобильдерден бір жыл ішінде ауаға 100 миллион тоннадай зиянды газдар қосылып отырады. Ал жер жүзінде 300 миллиондай аетомобильдерден ауаға қосылып отыратын улы газдардың көлемі 200—250 миллион тоннадай болады.
Answers & Comments
Ответ:
Білмеймін бірақойлануға болады әр адам өз ойын сараптап жазу керек
Объяснение:
білмеймін
Ответ:
Адам әрекеті тек жер бетіндегі суды ғана емес ауаны да ластап келеді. Күн сайын өнеркәсіп орындары ауаға орасан зор улы газ және оларға қоса өте майда бөлшектерден тұратын қоспаларды шығарып жатады. Олар ауамен бірге адам мен жануарлардың денесіне сіңеді жене жер бетіне шөгеді. Кейде оларды жел алғашқы шыққан орнына мындаған километр жерге айдап апарады. Міне сондықтан да газ немесе қатты зат түрінде бөлініп шығатын заттардан ауаны қорғау адам денсаулығы үшін де, тіршілік үшін де үлкен мән алады.
Осы уақытта ауаға улы қосындыларды жібермеу, адамзат баласының алдында тұрған үлкен проблемалардың бірі.
Ауаның әр түрлі жолмен былғануы атмосферада бірте-бірте түпкілікті мутагенді өзгерістср тудыратыны анықталып отыр. Мысалы, қалалардың үстін, 2000—2500 м биіктік көлемінде, әр түрлі газдар мен ұсақ бөлшектерден тұратын қарақошқыл (не тұман екені, не бұлт екені белгісіз) түтін басып тұрады. Осындай
көрініс Алматы қаласына тән құбылыс. Осындай құбылстардан қала ішіне күн сәулесінің ультракүлгін сәулесі жетпейді. Осыған байланысты қала ішінде неше түрлі жұқпалы ауру тарататын микробтар көбейіп кетеді. Олар неше түрлі көз, тері өкпе дерттерін адамдарға дарытады. Адамдар көп мөлшерде ауруға
шалдығады. Әсіресе тұмау адамдарды әбден әлсіретіп жібереді. Арнаулы түрде жүргізілген деректер бойынша, жаз айларында күн сәулесінің 20-дан 50 процесінтіне дейін қала үстіндегі қарақошқыл көрініс тұтып қалатыны анықталды. Қарақошқыл көрініс күн сәулесінің спектрлік құрамын өзгертеді. Алматы үстіндегі күн сәулесінің спектрлік құрамында тек 0,5 процент ультракүлгін сәуле бар екені анықталады, ал тау бөктерлеріндегі ультракүлгін сәулелердің мөлшері 20 %-ке жететіні белгілі болды. Өнеркәсіп орындары атмосфераны әр түрлі газдармен және ұзақ қалқып жүретін майда шаң-тозандармен де ластайды. Әсі-
ресе миллиондаған тонна көмір мен мұнайдың жануы негізінде пайда болатын көмір қышқыл газының көлемі аса үлкен. Халықаралық зерттеулердің қорытындылары бойынша, бұл газдың көлемі жылына 0,3—0,5 процент өсіп отыратыны анықталды. Ал оның табиғи мөлшері 0,003 %. 1988 жылдан бері оның көлемі тағы да 1,13 процентке ості. Егер ауаның көмір қышқыл газымен толықтырылуы жақсы нәтижеге бермейтіні
белгілі. Егер көмірқышқыл газы жинала берсе, онда күн сөулесінің энергиясы жерге жетпей биосферадағы сулар қатып қалып мұзға айналады, яғни, мұз дәуірі қайтадан оралуы мүмкін деген болжам бар. Ал екінші көзқарасқа тоқталатын болсақ, онда ауада көмір қышқыл газының мөлшері көбейеді де, жер бетінденгі энергия космос кеңістігіне тарамай калады, ауаның температурасын жоғарлатып жібереді. Сол себептен жер бетіндегі мәңгі қарлар мен мұздар еріп теңіздер мен мұхиттардың сулары көбейіп, деңгейлері көтеріледі, яғни жер бетін топан суы басып кете ме деген болжам бар. Қазіргі кезде ауаның жылынуын көпшілік біледі. Оның күнделікті радио-телевизор хабарлары айтыл жатады. Газет-журналдардан оқып жатырмыз 0,04 продентке дейін СО2 жиналуы ғалымдардың болжауы бойынша, дүние жүзінде тірі организмдерге қолайсыз «парниктік эффект» дейітн құбылысты тудырады. Климат мүлдем өзгеріп кетеді, жылдық орташа температурас 0,8—3 градусқа дейін өседі.
Ауада кейінгі кезде оттектің азаюы байқалып отыр. Өйткені оны көптеген организмдер, неше түрлі транспорттар пайдаланады. Бір автомобиль 1000 километрдей жол жүргендс бір адамның бір жыл ішінде дем алуға жұмсайтын оттектің мөлшеріндей оттекті жояды. Жағылған бір тонна таскөмір 10 адамға бір жылда тыныс алатын оттекті жояды. Тек қана жанар маймен таскөмір ағаш, торф, газ жанғанның өзінде жер жүзіндегі оттектің сұрапыл көп бөлігі жанып, тіршілік дүниесінен жойылып жатады. Бұл жолдарды айлаудың өзі қорқынышты.
Қазіргі кезде атмосфералық ауаның аса көп мөлшерден тыс улануы АҚШ-та болып отыр. Әбден шегіне жеткен өндіріс жүйелері басқа биосфсра байлықтарын аяусыз пайдаланумен қоймай дем алатын ауаны да адам өміріне қауіп туғызатын улы газға айналдырып отыр. Бұның өзі тек Америка халқы емес, басқа да көршілес отырған елдерге нұсқан келтіруде. Өйткені ауа өне бойы бір жерде тұра бермейді. Жел арқылы басқа жаққа ауысып отырады да улы, зиянды заттарды тарата береді.
АҚШ-та жыл сайын ауаға 150—160 миллион тоннадай зиянды заттар қосылып отырады. Яғни жан басына шаққанда бұл әрбір адамға 400—500 килограмнан келеді. Зиянды заттардың жалпы химиялық құрамында 5,2 проценттей көміртектің тотығы, 18 про-цент күкірт тотығы, 12 процент көмірлі өттек, 6 процент азот тотығы, 12 процент әртүрлі заттар бары анықталды. Осындай улы газдардың 60 проценттейі транспорттардан шығады. 150 миллионнан астам автомобильдерден бір жыл ішінде ауаға 100 миллион тоннадай зиянды газдар қосылып отырады. Ал жер жүзінде 300 миллиондай аетомобильдерден ауаға қосылып отыратын улы газдардың көлемі 200—250 миллион тоннадай болады.