Қазақ киіз үйі-ежелгі заманнан бері қолданылып келе жатқан дәстүрлі тұрғын үй. Қазақтардың киіз үйі-Ұлы дала тұрғындарына тән жылжымалы тұрғын үйдің бір түрі. Ерекше архитектуралық шешімі бар, күрделі семантикалық мағынасы бар киіз үй түркі-моңғол тайпаларының мәдени даму деңгейін, олардың күрделі идеологиясын көрсетеді. Тұрғын үйдің бұл түрінің бірегейлігі, киізден және иілгіш талдан жасалған сәулет бүгінде әрбір қазақ үшін Отанның, халықтың ежелгі мәдениетінің сыйымды символына айналды. Қазақ киіз үйі туралы айтатын болсақ, ол тұрғын үй ретінде көшпенділердің тұрмыс қажеттіліктерін ескере отырып, дәл есептеліп, ойластырылып қана қоймай, оның безендірілуі декордың сәндік әсемдігімен ерекшеленді, сонымен қатар киіз үй салу принципі олардың қоршаған әлемге деген көзқарастарының көрінісі болды деп сеніммен айтуға болады. Киіз үйдің рухани-мәдени және ғылыми-философиялық мәнін ашатын қазақ киіз үйінің рәміздері ерекше назар аударуға лайық. Көшпелі мәдениеттің символикасы әлемге деген философиялық қатынасты білдірді және өмір сүру нормасы болды. Әлем мен өмір философиясының бөлінуі болған жоқ, олар бір-бірімен байланысты болды. Бірқатар қазақстандық ғалымдар А. Төлеубаев, Н. Шаханова, М.Қарақұзова, ж. Хасанов, Б. Ибраев және басқалар қазақтар киіз үйінің құрылымындағы ежелгі ғарыш жүйесінің көрінісі туралы жазды.
Қорытындылай келе, қазақтардың дәстүрлі дүниетанымындағы киіз үйдің символикасы күнделікті өмірдің дүниетанымдық тәжірибесін де анықтады деген қорытынды жасауға болады. Қазақ киіз үйі туралы айтатын болсақ, ол тұрғын үй ретінде көшпенділердің тұрмыс қажеттіліктерін ескере отырып, дәл есептеліп, ойластырылып қана қоймай, оның безендірілуі декордың сәндік әсемдігімен ерекшеленді, сонымен қатар киіз үй салу принципі олардың қоршаған әлемге деген көзқарастарының көрінісі болды деп сеніммен айтуға болады.
Answers & Comments
Қазақ киіз үйі-ежелгі заманнан бері қолданылып келе жатқан дәстүрлі тұрғын үй. Қазақтардың киіз үйі-Ұлы дала тұрғындарына тән жылжымалы тұрғын үйдің бір түрі. Ерекше архитектуралық шешімі бар, күрделі семантикалық мағынасы бар киіз үй түркі-моңғол тайпаларының мәдени даму деңгейін, олардың күрделі идеологиясын көрсетеді. Тұрғын үйдің бұл түрінің бірегейлігі, киізден және иілгіш талдан жасалған сәулет бүгінде әрбір қазақ үшін Отанның, халықтың ежелгі мәдениетінің сыйымды символына айналды. Қазақ киіз үйі туралы айтатын болсақ, ол тұрғын үй ретінде көшпенділердің тұрмыс қажеттіліктерін ескере отырып, дәл есептеліп, ойластырылып қана қоймай, оның безендірілуі декордың сәндік әсемдігімен ерекшеленді, сонымен қатар киіз үй салу принципі олардың қоршаған әлемге деген көзқарастарының көрінісі болды деп сеніммен айтуға болады. Киіз үйдің рухани-мәдени және ғылыми-философиялық мәнін ашатын қазақ киіз үйінің рәміздері ерекше назар аударуға лайық. Көшпелі мәдениеттің символикасы әлемге деген философиялық қатынасты білдірді және өмір сүру нормасы болды. Әлем мен өмір философиясының бөлінуі болған жоқ, олар бір-бірімен байланысты болды. Бірқатар қазақстандық ғалымдар А. Төлеубаев, Н. Шаханова, М.Қарақұзова, ж. Хасанов, Б. Ибраев және басқалар қазақтар киіз үйінің құрылымындағы ежелгі ғарыш жүйесінің көрінісі туралы жазды.
Қорытындылай келе, қазақтардың дәстүрлі дүниетанымындағы киіз үйдің символикасы күнделікті өмірдің дүниетанымдық тәжірибесін де анықтады деген қорытынды жасауға болады. Қазақ киіз үйі туралы айтатын болсақ, ол тұрғын үй ретінде көшпенділердің тұрмыс қажеттіліктерін ескере отырып, дәл есептеліп, ойластырылып қана қоймай, оның безендірілуі декордың сәндік әсемдігімен ерекшеленді, сонымен қатар киіз үй салу принципі олардың қоршаған әлемге деген көзқарастарының көрінісі болды деп сеніммен айтуға болады.
Пожалов